İngilizcede Relative Clauses (İlgi Cümlecikleri)

İlgi cümlecikleri (Relative Clauses), ana cümlede (main clause) bahsedilen kişi ya da nesne hakkında gerekli veya ekstra bilgi vermek için kullanılırlar. İlgi cümlecikleri betimledikleri cümlenin öznesi veya nesnesinin hemen arkasından kullanılmalıdır. Bu cümlecikler, -wh sorularından (-wh questions) ve that yapılarından yararlanır. Tanımlayan ilgi cümlecikleri (defining relative clauses) ve tanımlanamayan ilgi cümlecikleri (non-defining relative clauses) olmak üzere iki grupta incelenirler.

Tanımlayan ilgi cümlecikleri (defining relative clauses), bahsedilen özne veya nesnenin anlaşılmasında gerekli olan bilgiyi vermek için kullanılır. Betimlenen özne veya nesnenin kelime türüne göre uygun -wh soru kelimesi ile beraber gerekli bilgi verilir. Tanımlayan ilgi cümleciklerinin başında ve sonunda virgül (,) kullanılmaz çünkü bu bilginin atılması halinde cümle anlaşılmaz ya da cümlede anlam karmaşası oluşur.

Tanımlanamayan ilgi cümlecikleri (non-defining relative clauses), bahsedilen özne veya nesne hakkında ekstra bilgi vermek için kullanılır. Betimlenen özne veya nesnenin kelime türüne göre uygun -wh soru kelimesi ile beraber ekstra bilgi verilir. Tanımlanamayan ilgi cümleciklerinin başında ve sonunda virgül (,) kullanılabilir çünkü bu bilgi ana cümlenin (main clause) içinden çıkarılsa bile cümlenin bağlamını bozmaz veya herhangi bir anlam karışıklığına yol açmaz.

İlgi cümleciklerinde kullanılan -wh soru kelimeleri (-wh questions) belirttikleri özne veya nesneye göre değişir. -That kelimesi genellikle hepsinin yerine de kullanılabilir.

Örnek:

(1)The girl who/that won the trophy last year was disqualified.

Çeviri: Geçen sene kupayı kazanan kız diskalifiye edildi. (Bu cümlede, hangi kızdan bahsedildiğinin anlaşılması için “who won the trophy” ifadesinin kullanılması zorunludur. Bu cümlecik, tanımlayan ilgi cümleciğidir (defining relative clause), cümleciğin başında ve sonunda virgül kullanılmaz.)

(2) Judith and Raoul went to the apartment which/that was for sale.

Çeviri: Judith ve Raoul satılık olan apartman dairesine gittiler. (Bu cümlede, tanımlayan ilgi cümleciği nesne (object) görevindeki “the apartment”- apartman dairesini betimler; zira hangi apartman dairesi olduğunun anlaşılması için bu bilgi gereklidir.)

(3) The man showed the art expert some portraits (that) he bought at the auction.

Çeviri: Adam, müzayededen satın aldığı portreleri sanat uzmanına gösterdi. (Bu cümlede nesneyi betimlemek için kullanılan ilgi cümleciğinin önündeki -wh question yada -that yapısı cümleden çıkarılmıştır. Böyle cümleciklere “zero relative pronoun” yani ilgi adılı olmayan (which, that gibi…) yapılar denmektedir.)

(4) Is there anything (that) I can do to help you?

Çeviri: Sana yardım etmek için yapabileceğim birşey var mı?

(5) Neil Adams, whose parents are both teachers, have attended many competitions this year.

Çeviri: Her iki ebeveyni de öğretmen olan Neil Adams bu yıl birçok yarışmaya katıldı. (Bu cümlede, ebeveynlerin öğretmen olması cümlenin anlaşılması için gerekli bir bilgi değildir. Bu cümlecik, tanımlanamayan ilgi cümleciğidir (non-defining relative clause), cümleciğin başında ve sonunda virgül kullanılır.)

(6) One of the people arrested was Muriel, who is my friend from gym.

Çeviri: Tutuklanan kişilerden biri benim spor salonundan arkadaşım Muriel’di.

(7) Stacy got very good marks in the exam, which surprised her parents.

Çeviri: Stacy sınavdan çok iyi notlar aldı, bu da ebeveynlerini çok şaşırttı. (Burada kullanılan ilgi cümleciği, cümlenin nesnesi veya öznesi yerine cümlenin tamamını betimlemek için kullanılmıştır. Bu yapılara “sentence relative” adı verilmektedir.)

(8) The armory was protected by a group of men, five of whom were said to be retired soldiers.

Çeviri: Cephanelik, beşi emekli asker olduğu söylenen bir grup adam tarafından korundu. (Tanımlanamayan ilgi cümleciklerinde “of which/ of whom” ifadeleriyle birlikte “most, all, both, each, many, most, neither, none, part, some, a number, one, two, half, third, the best etc...” gibi yapılar kullanılabilir.)

(9) New Shepard space shuttle, in which Jeff Bezos travelled to space, was built by Blue Origin Company.

Çeviri: Jeff Bezos’un uzaya seyahat ettiği New Shepard uzay mekiği Blue Origin şirketi tarafından yapıldı. (Bu cümlede de görüldüğü gibi ilgi cümleciklerinde kullanılan -wh soru kelimelerinden önce cümlenin yapısına uygun olan edat (preposition) kullanılabilir.)

(10) A teacher with whom Rachel had worked previously called her about the management position.

Çeviri: Rachel’ın daha önce beraber çalıştığı bir öğretmen müdürlük pozisyonu için onu aradı.

(11) The museum which we went to was full of artefacts.

Çeviri: Gittiğimiz müze arkeolojik eserlerle doluydu. (İngilizcenin günlük kullanımında, edat (preposition) ilgi cümleciğinin sonunda da kullanılabilir.)

(12) Can you give me a list of who has attended to the ball?

Çeviri: Baloya katılanların listesini bana verebilir misin?

(13) Whichever one of you broke my windshield will have to pay for it.

Çeviri: Öncamımı hanginiz kırdıysa ödemek zorunda kalacak.

(14) Do you remember the day when we got married?

Çeviri: Evlendiğimiz günü hatırlıyor musun?

(15) This is the place where I want to be in the future.

Çeviri: Gelecekte olmak istediğim yer burası.

İlgi cümleciklerinde sıklıkla kullanılan-wh soru kelimeleri (-wh questions) şunlardır:

which/that: hangisi, -diği

who: kim, -diği

where: neresi, -dığı yerde