Sınav Kaygısı
Gireceğimiz sınav öncesi süreçte öğrendiğimiz bilgi ve deneyimi, sınav esnasında kullanmamızı engelleyen yoğun kaygı sürecine sınav kaygısı denir. Özellikle bireyin sınav öncesinde, sınav esnasında ve sonrasında zihninde oluşan imajlar ve anlamların sınav kaygısı üzerindeki etkisi büyüktür.
Sınav kaygısı, genellikle endişe ve yoğun duygulanım olarak iki farklı şekilde ele alınır. Endişe, sınav sonucuna ilişkin olumsuz düşünce ve beklentiler dahilinde zihinsel bir düzlemde açıklanırken yoğun duygulanım ise kaygı sonucu kişide meydana gelen olağandışı fiziksel değişimleri (mide ağrısı, soğuk terleme vb.) kapsamaktadır.
Sınav Kaygısına Dair Belirtiler Nelerdir?
Genel bağlamda sınav kaygısı yüksek düzeyde olan bireylerin sınav gününe doğru ve sınavdan bir önceki gün karamsarlık, uykusuzluk, kabus görme, gerginlik, iştahsızlık ve yorgunluk gibi fiziksel ve zihinsel olumsuzluklar yaşadıkları gözlemlenmiştir.
Sınav başlamadan önce ve sınav esnasında ise kalp atışlarında hızlanma, ellerde terleme, baş ve karın ağrısı gibi fiziksel olumsuzluklar meydana gelebilmektedir.
Bunların haricinde, bireylerin sınav esnasında okuduğunu anlayamama, dikkat dağınıklığı, öfkelenme vb. Problemler yaşadıkları görülmüştür.
Bu belirtiler özellikle sınav kaygısı yüksek kişilerde, sınava ve sorulara odaklanması gereken zihnin, endişe ve yoğun duygulanıma bağlı olarak sınav sonucundaki başarısızlığa, ardından gerçekleşecek olumsuz durumlara vb. yönelmesinden olur. Bu da, kişinin gerçek performansını gösterememesinden dolayı başarısızlığa neden olmaktadır.
Sınav Kaygısı Zararlı mıdır?
Sınav kaygısının etkileri bireyden bireye değişiklik gösterebilmektedir. Örneğin, sınavı bir yarıştan ziyade bireysel başarılarını ölçebilecekleri bir fırsat olarak gören kişilerin, kaygılarını kendilerini motive etmek için kullandıkları ve performanslarının diğerlerine göre daha yüksek olduğu gözlemlenmiştir. Diğer taraftan, verimli hazırlanmış olsalar bile endişlerine yenik düşenlerin, sınav esnasında cevapları hatırlayamama gibi olumsuzluklar yaşadıkları görülmüştür.
Kısacası, kişi sınav kaygısını iyi yönettiğinde başarıya ulaşırken aksi durumlarda ise mevcut performansını ortaya çıkaramamasına sebebiyet vermektedir.
Sınav Kaygısını Nasıl Yenerim?
Sınav öncesinden sonrasına kadar ki tüm süreçte “Çalışmama rağmen bu sınavı geçemeyeceğim!”, “Zamanım kalmadı, başarısız olacağım!” gibi olumsuz cümleler zihninizde çok yer ediniyorsa öncelikle içsel diyaloğunuzu kontrol altına almanız gerekmektedir. Çünkü düşünce tarzınız ve kendi diyaloglarınız gerçek performansınızı gösterebilmenizi engeller ve başarısız olmanıza neden olur. Bu doğrultuda;
1. Sınava yönelik içsel diyaloglarımızda kendimizi frenlemeliyiz. Olumsuz düşüncelerde kaybolduğumuzu farkettiğimizde kendimizi olumlu düşünmeye sevk etmeliyiz. Burada amacımız kötü düşüncelerin zihnimizi nasıl kontrol altına aldığını farkederek olumlu düşünceler yardımıyla aynı şekilde kendimizi rahatlatmaktır. Örneğin; sınavın kötü sonuçlanmasını değil de sınavınızın iyi geçtiği ve sonrasında yaşayacaklarınızın hayalini kurmaya çalışın.
2. Korkunuza yenilmeyin. Sınavı, üstesinden gelinmesi zor bir düşman gibi görmektense gereken önemi verdiğinizde sizi başarıya götürecek bir yol arkadaşı gibi düşünün.
3. Zihinsel olumsuzlukların yanında yoğun uyarılmaya bağlı olarak fiziksel sıkıntılarda yaşayabilirsiniz. Bunları engellemek için nefes alma, rahatlama egzersizleri, düşünceyi başka yöne odaklama vb. Tekniklerden yararlanabilirsiniz. Bu şekilde, zihinsel diyaloglarınız üzerinden kontrol sağladığınızda sınav kaygınızın azaldığını, yaşadığınız kaygının öncesine göre daha da hafiflediğini farkedeceksiniz.
4. Psikolojik olarak kendinizi hazırlayın. Sınava yönelik çalışmalarınızı son zamanlara bırakmayın. Özellikle sınava sayılı günler kala uyku ve beslenme düzeninize dikkat edin.
5. Sosyal aktivitelere zaman ayırın. Bir plan dahilinde hareket ettiğiniz sürece kaygılarınızın azaldığını görecekseniz. Ayrıca, her çalışmanız sonrasında kendinizi ödüllendirin.
6. Bildiğiniz ve hızlı çözebileceğiniz sorulardan başlamak, kontrolün sizde olduğunu kendinize hatırlatmak vb. sınav esnasında oluşabilecek kaygıyı engellemenize yardımcı olacaktır.
7. Ayrıca, bireysel çabalarımızdan sonucu sınav kaygımızı kontrol edemiyorsak bir uzman tarafından profesyonel destek almak faydalı olacaktır.
Unutmayın! Vücudumuz fiziksel ve zihinsel bir dalgalanma ile çalışır. Sınav kaygımızın azalması ve bizi başarıya ulaştırması uygun frekansı yakalayabilmemize bağlıdır.