ALES Şartı Aranmayan Bölümler Nelerdir?

Önceki Yazı Sonraki Yazı

Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavı (ALES), yükseköğrenim kurumlarının araştırma görevlisi ve öğretim görevlisi gibi kadrolarına başvurularda, akademik kariyer yapmanın ilk basamakları olan yüksek lisans ve doktora programlarının yurt içi başvurularında ve yine yurt dışı yüksek lisans ve doktora programlarında okumak için kamu kurum ve kuruluşlarının sağladığı burslardan yararlanmak isteyen adayların başvurularında yazılı sınav olarak değerlendirilmektedir. Sınav sonuçları açıklandıktan sonra 5 (beş) yıl boyunca geçerlidir.

ALES genel olarak adayların analiz, soru çözüm pratikleri ve hız yetilerini değerlendirmeye almaktadır. Sınav içeriği ise sayısal ve sözel olmak üzere iki testten oluşmakta olup, her bir test 50’şer soru içermektedir. Sınava giren adaylar toplamda sorulan 100 soruyu 150 dakika sınav süresi içinde çözmelidirler. Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) tarafından uygulanan ALES güncel puan hesaplama yönteminde ALES Sözel, ALES Sayısal ve ALES Eşit Ağırlık puan türleri hesaplanırken standart sapma değeri ile sayısal ve sözel testlerinin puan türlerine uygun katsayılar bulunmaktadır. Bu katsayılar ve güncel ALES puan hesaplama formülü aşağıda iletilmiştir.

Yıl içinde 3 defa gerçekleştirilen ALES, lisansüstü başvurularında %50’den az olmamak koşulu ile değerlendirmeye alınmaktadır Tezli yüksek lisans başvurularında en az 55 puan, doktora ve akademik kadro başvurularında en az 70 puan, lisans mezunu olduktan sonra bütünleşik doktora programına başlamak isteyen adayların da en az 80 puanı sağlamaları gerekmektedir. Tezsiz yüksek lisans ve daha önce doktora mezunu olup tekrar yüksek lisans veya doktora yapmak isteyen adaylar için ise ALES şartı bulunmamaktadır.

ALES’ten Muaf Olan Bölümler

Yüksek Lisans ve Doktora Programlarında ALES Muafiyeti

Akademik kariyer yapabilmek için lisans mezunlarının önce yüksek lisans daha sonra da doktora programlarından başarıyla mezun olmaları gerekmektedir. Ancak üniversitelerin bu programlara başvurularda adaylardan talep ettiği bazı belgeler bulunmaktadır. Bunlardan en önemlileri istenen puan aralığında yabancı dil yeterliliğini belgeleyen YDS veya YÖKDİL sonuç belgesi ve başvurulan alana göre puan türünde yine talep edilen puan aralığına uygun ALES sonuç belgeleridir.

Adaylardan istenen bu puanlar başvurularda belirli yüzde oranlarıyla değerlendirmeye alınarak başvurularda başarı sıralamalarına etki etmektedir. Bu durum akademik kariyer hedefi olan lisans mezunlarının lisansüstü eğitim programlarına kabul olmalarında ve akademik kadrolara yerleşmede büyük rol oynamaktadır.

Başvurularda başarı sıralamanızı yüksek tutmak en az %50 oranında değerlendirilen ALES gibi hız gerektiren bir sınavdan kısıtlı süre zarfında yüksek puan almak için ağırlıklı olarak doğru cevap vermeniz gereken bir sınavda başarı sağlamak zorlaşacaktır. Bu nedenle birçok aday ALES şartı aranmayan programları öncelikli olarak tercih etmektedir.

Resmi Gazete’de yayımlanan ve Yükseköğretim Kurulu Başkanlığınca alınan kararlar doğrultusunda Tezli Yüksek Lisans ve Doktora programları için ALES şartı bulunmaktadır. Ancak 2020 yılının Haziran ayında alınan bir karar ile; Doktora/sanatta yeterlik/tıpta uzmanlık/diş hekimliğinde uzmanlık/veteriner hekimliğinde uzmanlık/eczacılıkta uzmanlık mezunlarının tekrar lisansüstü eğitim almak istemesi durumunda ALES’ten muaf olacaklarını belirtmiştir. Aynı şekilde tezsiz yüksek lisans eğitimlerine başvurularda da adaylardan ALES puanı istenmemektedir.

Öğretim Elemanı Kadrolarında ALES Muafiyeti

Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı tarafından alınan kararlar doğrultusunda yazımızın Yüksek Lisans ve Doktora Programlarında ALES Muafiyeti başlığında ilettiğimiz gibi tezsiz yüksek lisans, Doktora/sanatta yeterlik/tıpta, diş hekimliğinde, veteriner hekimliğinde, eczacılıkta uzmanlık mezunlarının tekrar lisansüstü eğitim almak istemeleri durumunda ALES şartı aranmamaktadır.

Buna ek olarak halihazırda öğretim elemanı kadrolarında çalışan ya da yüksek öğretim kurumlarından ayrılan öğretim elemanlarının farklı yükseköğretim kurumunun kadrosuna başvurularda ALES’ten muaf oldukları belirtilmiştir.

Ayrıca YÖK tarafından belirlenen ve Meslek Yüksekokullarında temininde güçlük çekilen öğretim elemanı kadrolarına yapılacak başvurularda en az tezli yüksek lisans veya belgelendirilmiş lisans mezuniyeti ile eğer kurum başvuru ilanına tecrübe şartı koyarsa en az 2 yıllık başvurulan alana yönelik tecrübe şartıyla başvurularda ALES puanı istenmeyeceği belirtilmiştir.

YÖK tarafından belirlenen Meslek Yükseokullarının temininde güçlük çektiği ve ALES’ten muaf olan öğretim elemanı kadrolarını içeren 21 bölüm aşağıda iletilmiştir:

• Aşçılık

• Atçılık ve Antrenörlüğü

• Avcılık ve Yaban Hayatı

• Ayakkabı Tasarımı ve Üretimi

• Çini Sanatı ve Tasarımı

• Deri Konfeksiyon

• Deri Teknolojisi

• Doğal Yapı Taşları Teknolojisi

• Endüstriyel Cam ve Seramik

• Geleneksel El Sanatları

• Halıcılık ve Kilimcilik

• Kozmetik Teknolojisi

• Kuyumculuk ve Takı Tasarımı

• Oto Boya ve Karoseri

• Otobüs Kaptanlığı

• Özel Güvenlik ve Koruma

• Saç Bakımı ve Güzellik Hizmetleri

• Seramik, Cam ve Çinicilik

• Sivil Havacılık ve Kabin Hizmetleri

• Sivil Savunma ve İtfaiyecilik

• Sualtı Teknolojisi