İngilizcede Conditional Clauses/ If Clauses (Koşul İç Tümcecikleri)

Koşul İç Tümcecikleri, koşul iç tümceciği ve temel tümcecik olmak üzere iki ayrı tümceciğin bir araya getirilmesiyle oluşturulur. Bu tümcecikler yapısal olarak zarf iç tümcecikleridir. Bu tümcecikte verilen koşulun gerçekleşmesi durumunda temel tümcecikte yer alan sonucun gerçekleşeceği anlamını verirler. Bir olayın gerçekleşmesi, koşul iç tümceciğinde verilen koşula ya da varsayıma bağlıdır.

“If/Unless (if...not)” yapılarının sıklıkla kullanılmalarından dolayı “If Clauses” olarak da adlandırılırlar. Koşul anlamını veren başka bağlaçlar bulunmasına rağmen bazen hiçbir koşul tümceciği bağlacı kullanılmadan da koşul anlamı verilebilir. Böyle tümcecikler “Gizli Koşul Tümcecikleri” olarak adlandırılırlar.

Koşul iç tümcecikleri, temel tümcecikten önce veya sonra gelebilir. Başta yer alması durumunda, iki tümcecik arasında virgül kullanılır. Koşul iç tümceciği, temel tümcecikten sonra geliyorsa virgül kullanılmaz. Bir tümcecik, İngilizcedeki sözcük dizilişini (word order) takip eder. Tümcecikler, farklı zamanlar (English Verb Tenses) yardımıyla kurulurlar ve kullanılan zamana göre verilen anlam da değişiklik gösterir. Eylemlerin iç tümcecik ve temel tümcecikte bulunduğu hallere göre altı koşul iç tümceciği tipi bulunmaktadır.

Örnek Cümle: If you heat water, it boils.

Örnek Cümle Çeviri: (Eğer) Suyu ısıtırsan, kaynar.

Not: Bu cümle Tip 0 (Type 0) olarak adlandırılır ve cümleye genelleme anlamı katar. Burada “ if ” bağlacı yerine “ when/whenever ” bağlaçları da kullanılabilir. Bu tip cümlede, iç tümcecik ve temel tümcecik geniş zamanda (Simple Present Tense) ya da bir kip belirtecinde (Modals) kurulabilir.

Örnek Cümle:  If it rains, I will stay at home.

Örnek Cümle Çeviri: (Eğer) Yağmur yağarsa, evde kalacağım.

Not: Bu cümle Tip 1 (Type 1) olarak adlandırılır ve gerçekleşmesi bir koşula bağlı işler için kullanılmaktadır. Bu tip cümlede, iç tümcecikte Geniş Zaman (Simple Present Tense), Şimdiki Zaman (Present Continuous Tense), Yakın Geçmiş Zaman (Present Perfect Tense ya da bir kip belirteci (Modals) yer alabilir. Temel tümcecikte ise, yukarıda sayılan yapılara ek olarak Emir Cümleleri (Imperative sentences) de kullanılabilir.

Örnek Cümle:  If you were taller, you would be a supermodel.

Örnek Cümle Çeviri: (Eğer) Uzun boylu olsan, süper model olurdun.

Not: Bu cümle Tip 2 (Type 2) olarak adlandırılır ve söylendiği zamanda gerçekleşmesi mümkün olmayan varsayımsal durumları belirtir. “Gerçek olmayan şimdiki zaman” (Unreal Present) olarak da ifade edilen bu tip cümlelerde, iç tümcecikte Geçmiş Zaman (Simple Past Tense), Sürekli Geçmiş Zaman (Past Continuous) ve ya kip belirteci (Modals) kullanılır. Temel cümlecikte ise anlam bir kip belirteci (Modals) ile sağlanır.

Örnek Cümle:  If I hadn’t met my husband, my son would not have been born.

Örnek Cümle Çeviri:  (Eğer) Eşimle tanışmamış olsaydım, oğlum doğmamış olurdu.

Not: Bu cümle Tip 3 (Type 3) olarak adlandırılır ve geçmiş zamanda gerçekleşmesi mümkün olmayan varsayımsal durumları belirtir. “Gerçek olmayan geçmiş zaman” (Unreal Past) olarak da ifade edilen bu tip cümlelerde, iç tümcecikte Mişli Geçmiş Zaman (Past Perfect/Past Perfect Continuous Tense) kullanılır. Temel cümlecikte ise anlam bir kip belirtecinin geçmiş yapıda çekimlenmesi (Past Modals) ile sağlanır.

Örnek Cümle:  If you went to the Louvre Museum, you saw Mona Lisa.

Örnek cümle çeviri: (Eğer) Louvre Müzesine gittiysen, Mona Lisa’yı gördün. Not: Bu cümlede gerçek geçmiş zaman anlamı bulunmaktadır.. Burada “if” bağlacı yerine “when” bağlacı da kullanılabilir. Bu tip cümlede, iç tümcecik ve temel tümcecikte Geçmiş Zaman (Simple Past Tense) ve Sürekli Geçmiş Zaman (Past Continuous) yer alabilir

Örnek Cümle:  If she had taken her medicine, she wouldn’t be in hospital now.

Örnek Cümle Çeviri: (Eğer) İlacını almış olsaydı, şu anda hastanede olmazdı.

Not: “Mixed Type” olarak adlandırılan bu tip cümlede, geçmişte gerçekleşmemiş bir olayın, gerçekleşmiş olsaydı nasıl bir sonucu olabileceğinin varsayımsal anlamını belirtmek için kullanılır. “Mixed” olarak ifade edilmesinin sebebi Tip 2 yada Tip 3 yapılarının, temel cümlecik yada iç tümcecikte yer almasıdır. Yukarıda verilen örnek cümlede iç tümcecikte Tip 3, temel tümcecikte ise Tip 2 yapısı görülmektedir.

Örnek Cümle:  If only you hadn’t betrayed me, I would have forgiven you. (If only bağlacı, istek belirtmek için kullanılır.)

Örnek Cümle Çeviri: (Keşke) Eğer bana ihanet etmeseydin, seni affedebilirdim.

Örnek Cümle:  Only if you solve two hundred questions a day, can you be successful in the test. (Only if bağlacı, iç tümcecikteki varsayımsal anlamı vurgulamaktadır. “Only if” in cümlenin başında kullanılması halinde, temel tümcecik devrik yapıda (inverted) ifade edilmelidir.

Örnek Cümle Çeviri: Günde iki yüz soru çözmen kaydıyla, sınavda başarılı olabilirsin.

Örnek Cümle: As long as you are by my side, I can endure anything.

Örnek Cümle Çeviri: Sen yanımda olduğun sürece, her şeye katlanabilirim.

Örnek Cümle:  I wouldn’t go to the wedding party even if they sent me the invitation.

Örnek Cümle Çeviri:  Davetiye gönderseler bile düğüne gitmezdim.

Örnek Cümle:  I will give you my paint brushes provided (that) you clean them before you return.

Örnek Cümle Çeviri: İade etmeden önce yıkaman kaydıyla sana boya fırçalarımı vereceğim.

Örnek Cümle:  Unless you make a mistake, you won’t learn. (Bu cümlede “unless” bağlacının kökünde “if...not” yapısı yer almaktadır.)

Örnek Cümle Çeviri: Hata yapmazsan öğrenemezsin.

Örnek Cümle: Suppose that you were found guilty, what would you do?

Örnek Cümle Çeviri: Farz edelim ki suçlu bulundun, ne yapardın?

Örnek Cümle:  In the event that your bus arrives late, let me know.

Örnek Cümle Çeviri:  Otobüsünün geç varması durumunda bana haber ver.

Örnek Cümle: In case you have any trouble, call your lawyer.

Örnek Cümle Çeviri: Bir sorunla karşılaştığın takdirde avukatını ara.

Örnek Cümle:  Whether they agree or not, we will sign this document.

Örnek Cümle Çeviri: Onlar onaylasalar da onaylamasalar da, bu belgeyi imzalayacağız.

Örnek Cümle: If it weren’t for his wife, he wouldn’t be rich. (“If it weren’t for” yapısı “olmasaydı” anlamını taşır ve tip 2 cümlelerinde kullanılabilir.)

Örnek Cümle Çeviri: Eşi olmasaydı zengin olamazdı.

Örnek Cümle:  If it hadn’t been for his brother’s financial support, he wouldn’t have paid the college fees. (“If it hadn’t been for” yapısı “olmasaydı” anlamını taşır ve tip 3 cümlelerinde kullanılabilir.)

Örnek Cümle Çeviri: Erkek kardeşinin finansal desteği olmasaydı, üniversite eğitim ücretini ödeyemezdi.

Örnek Cümle:  Do that again, and they will sue you for malpractice.

Örnek Cümle Çeviri: Bunu bir daha yap da seni yolsuzluktan dava etsinler.

Örnek Cümle: I would have done the dishes but I didn’t have the time.

Örnek Cümle Çeviri: Bulaşıkları yıkardım ancak vaktim yoktu.

Not: Gizli Koşul Tümcecikleri olarak sınıflandırılan bu cümlelerdeki bağlaçlar birer iç tümceciği bağlacı olmamasına rağmen, bu cümlelerde kullanıldıklarında koşul bildirmektedir. İlk cümlede kullanılan “and” bağlacı yerine “or/or else” bağlaçları; ikinci cümlede kullanılan “but” bağlacı yerine “or/otherwise” bağlaçları anlamsal açıdan kullanılabilir.

Örnek Cümle: Should you have more pain, call a doctor. (“should, were, did, had ve could” yapıları başta yer alıyorsa, tümce devrik (inverted) yazılır.

Örnek Cümle Çeviri:  Acın artarsa, doktoru ara.

Örnek Cümle:  Did he but think for a moment, he wouldn’t be so rude.

Örnek Cümle Çeviri: Bir anlığına düşünse bu kadar kaba olmaz.

Örnek Cümle 1 :  The teacher said, “If you read two books a month, you will be successful in the test.” (Direct Speech)

Örnek Cümle Çeviri 1 :  Öğretmen, “Eğer ayda iki kitap okursan, testte başarılı olursun.” dedi. (Doğrudan Anlatım)

Örnek Cümle 2 : The teacher said that if I read two books a month, I would be successful in the test. (Indirect Speech)

Örnek Cümle Çeviri 2 : Öğretmen, ayda iki kitap okursam, testte başarılı olacağımı, söyledi. (Dolaylı Anlatım) Not: Tip 1 cümlelerinde, doğrudan anlatımdan dolaylı anlatıma geçerken zaman(Tense) da değişir. Tip 2 ve Tip 3 cümlelerinde ise bu geçiş esnasında zaman değişmez.

Conditional Clauses (Koşul İç Tümcecikleri) da yaygın olarak kullanılan bağlaçlar şunlardır:

If:  eğer, ...-se/-sa

Unless: -mezse/-mazsa, -mediği sürece, ...-medikçe/-madıkça

If only: keşke, şayet

Only if: kaydıyla, sadece ...se, ancak ...se

Even if/though: ...se bile, ...se dahi / ...se de/ ...sa da, 

Not until: -e kadar bir şeyi yapmamak, -den önce değil

Provided that/ Providing that: ...mesi şartıyla, ...mesi koşuluyla, eğer

When: -ınca, ...dığında, ...dığı zaman

Granting/ Granted that: kabul edelim ki, diyelim ki, ...yı varsayarak

Suppose that/Supposing that: varsayalım ki, farz et ki...

In the event that: takdirde, durumunda

What if: farz edelim, ya...se?, ...olursa ne olur

In case: durumunda, ...r diye, rsa diye, ...ihtimaline karşı

On condition that: ...mesi koşuluyla, ...mesi şartıyla

Whether: olsa da olmasa da, ...ıp ...ıpmadığı

If it weren’t for/ If it hadn’t been for/But for: olmasaydı

If so: Eğer öyleyse

If not: Eğer öyle değilse, aksi takdirdei eğer öyle olmazsa

If…, then: ...ise, o zaman